Medycyna sportowa

Badania sportowo-lekarskie

Na badania sportowo-lekarskie zapraszam dzieci i młodzież do 21 roku życia, uprawiających amatorsko różne dyscypliny sportowe oraz zawodników pomiędzy 21 a 23 rokiem życia.

Celem badań jest ustalenie czy zawodnik może uprawiać daną dyscyplinę sportu i w jakim stopniu oraz ocena ryzyka rozwoju niekorzystnych następstw zdrowotnych wskutek uprawiania danej dyscypliny sportu. Zgodnie z przepisami orzeczenie o zdolności do uprawiania sportu może zostać wydane na okres maksymalnie 12 miesięcy.

Na badanie należy się zgłosić z prawidłowo wypełnioną i podpisaną „ankietą dla sportowca” (link znajduje się na dole strony).

Zawodnicy, którzy nie ukończyli 16-go roku życia zgłaszają się na badanie z jednym z rodziców lub z opiekunem prawnym. Natomiast zawodnicy od 16 do 18 lat mogą przynieść kartę/ankietę do badania podpisaną przez rodziców.

W celu dokładnej oceny stanu zdrowia podczas badania z zakresu medycyny sportowej konieczne jest poznanie „przeszłości medycznej” badanego zawodnika i dlatego proszę o przyniesienie ze sobą posiadanej dokumentacji medycznej: Książeczki Zdrowia Dziecka (szczególnie istotne będą zawarte w niej badania bilansowe oraz wpisy potwierdzające szczepienia) oraz kart informacyjnych przebytych hospitalizacji (jeżeli były pobyty szpitalne).

Badanie wstępne – kwalifikujące do uprawiania sportu:

Należy zgłosić się z wykonanymi badaniami laboratoryjnymi (morfologia, badanie ogólne moczu, poziom glukozy) oraz z EKG.

Podczas wizyty wykonywane są pomiary antropometryczne, ogólne badanie lekarskie wraz z oceną stanu zdrowia jamy ustnej, badanie ortopedyczne, badanie ostrości wzroku za pomocą tablic Snellena oraz inne w zależności od stanu zdrowia zawodnika i wybranej dyscypliny sportu.

Badanie okresowe:

Konsultacja lekarza medycyny sportowej obejmująca pomiary antropometryczne, ogólne badanie lekarskie wraz z oceną stanu zdrowia jamy ustnej oraz badanie ortopedyczne.

CO 12 MIESIĘCY należy zgłosić się z wykonanymi badaniami laboratoryjnymi (morfologia, badanie ogólne moczu, poziom glukozy) oraz EKG.

Badanie kontrolne:

Obejmuje ogólne badanie lekarskie oraz badania specjalistyczne i diagnostyczne, uwarunkowane stanem zdrowia. Wykonuje się u zawodników, którzy podczas uprawiania sportu doznali urazów, w tym urazów głowy, zmian przeciążeniowych, utraty przytomności lub porażki przez nokaut.

Badania specjalistyczne i diagnostyczne w zależności od uprawianej dyscypliny sportu obejmują:

– pomiary antropometryczne;
– badania elektrokardiograficzne;
– badanie ogólne moczu z oceną osadu;
– badanie morfologii krwi obwodowej wraz ze wzorem odsetkowym;
– oznaczenie stężenia glukozy w surowicy krwi;
– ogólne badanie lekarskie wraz z oceną stanu zdrowia jamy ustnej;
– badanie ortopedyczne;
– badanie ostrości wzroku za pomocą tablic Snellena;

 

W sportach walki :

  • boks – niezależnie od wieku
  • judo, zapasy – od 11 r.ż.
  • karate – od 14 r.ż.

CO 2 LATA wymagana  jest konsultacja neurologiczna.

 

W płetwonurkowaniu :

CO 2 LATA wymagane jest badanie spirometryczne 

 

Orzekać o uprawianiu określonego rodzaju sportu powinien wyłącznie lekarz o odpowiednich kwalifikacjach.

 

CENA BADANIA : 100 PLN

Dokumenty do pobrania

Pytania i odpowiedzi

Medycyna sportowa to dziedzina wiedzy lekarskiej zajmująca się procesami zachodzącymi w organizmie człowieka na skutek aktywności fizycznej. Do jej głównych celów należy opieka nad osobami aktywnymi ruchowo oraz zawodnikami sportowymi. Zajmuje się także kwalifikacją co uprawiania sportu, która ma wykluczyć ewentualne przeciwwskazania do uprawiania poszczególnych dyscyplin sportowych, nie tylko zawodowych sportowców, ale także dzieci i nastolatków, które dopiero rozpoczynają przygodę ze sportem.

W dniu 1 marca 2019 roku weszło w życie nowe rozporządzenie ministra zdrowia dotyczące badań w zakresie medycyny sportowej u dzieci i młodzieży oraz młodych zawodników. Zmianie uległ zakres wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, które obejmują badania ogólne, specjalistyczne i diagnostyczne dzieci i młodzieży do 21. roku życia oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia, w związku z orzekaniem o zdolności do uprawiania danego sportu.

Dziecko, które rozpoczyna treningi lub chce podjąć naukę w klasie sportowej wymaga kontroli u lekarza, który oceni jego zdolność do uprawiania sportu. Na tej podstawie lekarz orzecznik wydaje zaświadczenie o zdolności do uprawiania sportu.

Kluby nie mają prawa żądać zaświadczenia, jeśli dziecko nie bierze udziału w zawodach.

Organizatorzy zawodów i rozgrywek sportowych wymagają aktualnego orzeczenia, jednak zwykłe zajęcia sportowe nie obligują do posiadania zaświadczenia o zdolności do uprawiania sportu. Dopóki dziecko nie jest zawodnikiem w pojęciu prawnym, czyli nie bierze udziału w zawodach organizowanych przez legalne stowarzyszenia, orzecznictwo nie jest wymagane. Może natomiast skorzystać z porady lekarza orzecznika.

Orzecznictwo medycyny sportowej obliguje do wykonania: morfologii krwi , badania ogólnego moczu oraz poziomu glukozy we krwi na czczo oraz EKG spoczynkowego.

To podstawowe badania pozwalające ocenić ogólny stan organizmu.

Morfologia pozwala wykluczyć anemię oraz zaburzenia w układzie płytek i białych krwinek, które mogą sugerować zaburzenia odporności lub infekcje uniemożliwiające uprawianie sportu.

  1. Badanie moczu wykluczają zakażenia, białkomocz.
  2. Badanie glukozy umożliwia wykluczenie cukrzycy.
  3. Istotnym badaniem, które trzeba wykonać przed rozpoczęciem treningów jest również EKG spoczynkowe, które obrazuje pracę elektryczną serca i pozwala wykryć zaburzenia rytmu i przewodzenia.

Wizyta dziecka do 16 r.ż. u lekarza orzecznika powinna zawsze odbywać w obecności rodzica lub opiekuna prawnego. Bardzo często zdarza się, że osoby postronne tj. dziadkowie, wujkowie lub ciocie nie posiadają wszystkich, niezbędnych informacji na temat stanu zdrowia dziecka.

Rozmowa z rodzicem lub opiekunem prawnym to podstawowe źródło wiedzy dla lekarza orzecznika.

Dziecko może wyglądać pozornie na zdrowe, jednak wywiad lekarski pozwala wykryć problemy, które obligują lekarza do zlecenia dalszej diagnostyki.

Na badanie u lekarza orzecznika należy zabrać wyniki badań bilansowych, które uzupełnią wiedzę lekarza na temat stanu zdrowia dziecka.

Jednym z elementów badania wstępnego jest badanie fizykalne. Powinno uwzględniać elementy badania ortopedycznego, neurologicznego, wymagana jest także kontrola jamy ustnej i badanie wzroku z użyciem tablicy Snellena.

Orzecznictwo medycyny sportowej wymaga pomiarów antropometrycznych.

Pomiary antropometryczne, czyli pomiar masy ciała oraz wzrostu umożliwiają ocenę wzrastania i przybierania na wadze. Istotne jest naniesienie ich na siatki centylowe, co pozwala uzyskać informacje o tym, jak zmienia się masa ciała i czy tempo wzrostu dziecka nie odbiega od normy.

Uwaga: ocena tempa wzrostu i przybierania na wadze muszą być rozpatrywane indywidualnie!

Siatka centylowa to metoda obiektywnej oceny rozwoju fizycznego dzieci.

Rysowanie siatki pozwala na zdiagnozowanie ewentualnych nieprawidłowości. Dla lekarza najważniejszą informacja jest to, jak parametry zmieniają się w czasie. Linia na siatce centylowej prawidłowo rozwijającego się dziecka powinna mieścić się w jednym kanale i wzrastać równomiernie.

Masa ciała dziecka nie może być odnoszona do wieku dziecka, a jego wzrostu.

Na pierwszą wizytę warto udać się już z wynikami badań: morfologii, stężenia glukozy we krwi, moczu oraz EKG spoczynkowego, dzięki czemu lekarz podczas jednej wizyty zgromadzi niezbędną dokumentację.

W medycynie sportowej mamy do czynienia z trzema rodzajami badań:

  1. wstępnymi,
  2. okresowymi,
  3. kontrolnymi.

Badanie wstępne wykonuje się w momencie, gdy dziecko rozpoczyna przygodę ze sportem.

Badania okresowe trzeba wykonywać co 12 miesięcy, jeśli dziecko regularnie uprawia sport.

Ostatnim rodzajem jest badanie kontrolne, które jest konieczne, jeśli dziecko z powodu kontuzji lub choroby ma przerwę w regularnych treningach. Aby mogło ponownie rozpocząć regularną aktywność fizyczną lekarz musi ocenić, czy nie ma zdrowotnych przeciwwskazań, by powrócić do sportu.

Niewiele chorób jest przeciwwskazaniem do uprawiania sportu. Medycyna sportowa zakłada, by zachęcać każde dziecko do aktywności fizycznej, bo to zaprocentuje w przyszłości.

Żadna z chorób nie jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do aktywności fizycznej. Warto jednak z rozsądkiem podejść do problemu i zachęcać dziecko do regularnych ćwiczeń, takich na miarę jego możliwości, nawet jeśli nie może profesjonalnie uprawiać sportu.

Należy także zachować umiar w momencie, gdy choroba została rozpoznana niedawno i rodzina dopiero uczy się postępowania z nią i nowych zasad funkcjonowania.

Umiarkowana aktywność fizyczna jest naszym sprzymierzeńcem w zmaganiach z chorobą.

Lekarz zajmujący się medycyną sportu może udzielać fachowych rad rodzinom dzieci zmagających się z przewlekłymi chorobami. Ponadto ma także wiedzę, jak powinno trenować dziecko, aby aktywność fizyczna była bezpieczna i korzystna dla zdrowia.

Do dnia 1 marca 2019 roku jedynymi lekarzami upoważnionymi do wydawania orzeczenia o zdolności do uprawiania sportu byli lekarze medycyny sportowej lub lekarze innych specjalizacji, którzy odbyli specjalny kurs certyfikowany przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej. Zgodnie z nowym rozporządzeniem ministra zdrowia zdolność do orzekania w tym zakresie mają także lekarze pierwszego kontaktu i pediatrzy. Lekarz POZ ma prawo wydać orzeczenie na podstawie wydanej przez siebie dokumentacji medycznej np. badania bilansowego. Jeśli sam uzna, że posiada niewystarczające kwalifikacje lub stan zdrowia dziecka jest trudny do oceny i wymaga dodatkowych badań, lekarz ma prawo do odmowy wydania orzeczenia. Pomimo to ma jednak obowiązek wydania skierowania do lekarza medycyny sportowej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Nowa ustawa znosi obowiązek wykonywania niektórych, wcześniej obowiązkowych badań. Na jej mocy, jeśli wyniki badań są dobre i nie ma wskazań do dalszej diagnostyki, lekarz orzecznik na prawo wydać zaświadczenie o zdolności do uprawiania sportu na okres do 12 miesięcy.

W zakresie kompetencji lekarza pozostaje określenie czasu, na jaki przyznaje się orzeczenie.

Lekarz może także uznać, że dziecko wymaga częstszej konsultacji i monitorowania stanu zdrowia ze względu na choroby lub specyfikę dyscypliny sportowej.

Zmiany dotyczą także dzieci uprawiających sporty walki, które do tej pory musiały podczas badania wstępnego i następnie raz na dwa lata wykonywać badanie EEG. Zgodnie z nowym rozporządzeniem zniesiono ten obowiązek i zamieniono go na konsultację neurologiczną co 24 miesiące.

Sztuki walki wymagają konsultacji neurologicznej co dwa lata, natomiast nurkowanie wykonania spirometrii.

Rozporządzenie znosi nie tylko badanie EEG, ale także obowiązkową konsultację okulistyczną i laryngologiczną. Te badania mogą być wykonane, gdy w ocenie lekarza istnieją wskazania do rozszerzonej diagnostyki.